Anno 2015 hebben veel landen een pensioenprobleem, het pensioenfonds dreigt leeg te lopen met een effect op het leven van mensen. In dit artikel laten we zien hoe het pensioenfonds zonder probleem kan gevuld worden, dit doen we door simpelweg onze pensioenpot elders te plaatsen. Het is bijna te gek voor woorden maar dat is een lege pensioenkas natuurlijk ook. Ethiek is maar een woord, het is als toegepaste economische wetenschappen, het gaat om de toepassing. Over welke flop willen we het hebben?

Fractioneel bankieren

Fractioneel bankieren laat toe om geld uit het niets te scheppen. Het principe is eenvoudig, we starten met 1000 fysiek geld en plaatsen dit op de bank. De bank mag dit uitlenen maar moet een reserve in kas houden, in dit voorbeeld 10%. Bij de eerste stap leent de bank 900 aan de schuldenaar die het geld op z’n rekening plaatst, dit legitimeert zijn bank om hetzelfde te doen. Bij de tweede stap leent de bank 810 en houdt 90 in reserve enzoverder.

Na een aantal stappen wordt het duidelijk wat er gebeurt, als we alle bankrekeningen optellen dan blijkt dat bedrag veel groter dan de oorspronkelijke 1000 bij start. Als iedereen z’n geld afhaalt dan heeft de bank logischerwijs een probleem, de vrees voor een bankrun vloeit hieruit voort. Het neveneffect is dat fysiek geld stilaan uit het wereldbeeld verdwijnt, vanaf hier kunnen we alles electronisch regelen.

Schuldaflossing

In een schuldgedreven wereld worden er continu leningen afgesloten, net zoals schulden worden afbetaald. Het systeem draait goed als iedereen z’n schulden afbetaald. Maar wat zou er gebeuren als alle schulden inderdaad betaald worden, denken we daar ook over na? Het antwoord daarop is eenvoudig, er zou simpelweg geen geld meer zijn. Onderstaande simulatie is de getuigenis daarvan, uiterst links onze bankrekening voor-, uiterst rechts het saldo na betaling van de schulden.

In eerste instantie mag dit vreemd lijken, toch is het de logica zelve. Geld komt uit het ‘niets’ en is derhalve onuitputtelijk, als we dat ‘niets’ koppelen aan ‘schuld’ dan ontstaat deze situatie. Zo gezien is het dan maar beter om te hopen dat schulden niet afbetaald worden, we zouden immers niets meer kunnen kopen. Deze dynamiek brengt ons wel op andere ideeën, we kunnen schuldaflossingen ook afleiden naar het pensioenfonds.

Sociaal alternatief

Als schulden afbetalen ertoe leidt dat al het geld in het niets verdwijnt dan kunnen we ook onze pensioenpot op die plaats positioneren. Het is misschien een bizarre gedachte, economisch gezien is het echter de normaalste zaak van de wereld. Op deze manier is ons pensioenprobleem opgelost, niemand zou nog geld hebben maar de pensioenkas zit boordevol geld.

Kwantitatieve verruiming

Dit denkexperiment is natuurlijk te gek voor woorden, in werkelijkheid zegt het ons heel andere dingen. Uiteindelijk, wat we nodig hebben is een kwantitatieve verruiming en een mentaliteitswijziging, dit is meer een kwestie van bewustwording dan dat we financiële spitstechnologie nodig hebben. Het waarom mag duidelijk zijn, met QE-programma’s wordt voorbij gegaan aan de traditie in de vorm van ‘geld=schuld’, dit is slechts een afspraak of aanname.

Neutraliteit van geld

Anders gezegd, het idee ‘geld=schuld’ is geen onwrikbare natuurwet. QE-programma’s kennen de neutraliteit van geld als grondslag, we kunnen ze aanwenden voor zowat alles. Dit kan zowel om banken te redden als de pensioenkas te vullen, nog veel meer opties zijn mogelijk. Economisch gezien is er derhalve geen pensioenprobleem, deze last op de schouders leggen van de bevolking getuigt daarom niet van financiële ethiek, noch kennis van economische grondbeginselen. Ook hier komen we tot dezelfde slotsom, dit is een kwestie van menselijke afspraken waarin het politieke beleid centraal staat om ze ook te maken. Res Non Verba.